| - harmscara, st. f.
- harmscar, st. f.
- harmscarâri, st. m.
- harmscarôn, sw. v.
- gi-harmscarôn, sw. v.
- harmsota
- harmsotun
- harn, st. m.
- hârnezzi, st. n.
- harniscar
- harnischar
- harnscara
- harnschare
- haro, st. m.
- haro
- -haro
- harobôz, st. m.
- harobôzo, st. m.
- härpf
- harpfa
- harpfe
- harpha, st. sw. f.
- harphâri, st. m.
- harphleih, st. m.
- harphûnsnar, st. f.
- harra, st. sw. ?
- harra
- harrea
- harrekid
- harri
- harrunga, st. f.
- hars
- harsda
- harsdrws
- hârsib, st. n.
- hârscâri, st. f.
- hârskeida, st. f.
- hârsnuor, st. f.
- harst, st. m.
- harsta, sw.
- harstan
- harstant
- hârstranc, mhd. st. m.
- hârstrenga, st. sw. f.
- hârswart, mhd. st. f.
- hart
- hart
- hart, adj.
- herti, adj.
- harta, st. sw. f.
- hartahem
- hartburi, st. m.
- hartên, sw. v.
- furi-hartên, sw. v.
- gi-hartên, sw. v.
- ir-hartên, sw. v.
- hartenheuui, st. n.
- hartenhouuui, st. n.
- hartentrugilîn, st. n.
- hartheuui, st. n.
- harthehouuui, st. n.
- harthoil
- harthöuwel, mhd. st. n. ?
- harthouuui
- hartīneth(e)re
- hartirugil
- hartlîh, adj.
- -hartlîhho
- hartmuot, adj.
- hartmuotî, st. f.
- hartmuotgî, st. f.
- hartnissa, st. f.
- hartnissida, st. f.
- harto, adv.
- gi-hartôn, sw. v.
- hartrugil(-)
- hartsâlîg, adj.
- harttrugil, st. m.
- harttrugila, sw. f.
- harttrugilboum, st. m.
- harttrugilî(n), st. n.
- harttrugilîn, adj.
- harttrugiling, st. m.
- harttrugilînholz, st. n.
- hartunga, st. f.
- hartuueishe
- hartuwi
- hartwigilin
- hartwurz, mhd. st. f.
- hartzuch
- harug, st. m.
- harugâri, st. m.
- haruila
- haruiz
- haru..sca..
- hârwurm, mhd. st. m.
- hârwurz, mhd. st. f.
- harz, st. n.
- harza, st. f.
- harz
- harza
- harzag, adj.
- harz au
- harzboum, mhd. st. m.
- harzo
- harzoli, st. n.
- harzuh, st. m.
- harzoh, st. m.
- has
- has
- has
- has-
- hasa
- hasal, st. m.
- hasala1, st. f.
- hasala2, st. sw.?
- hasalah(i), st. n.
- hasalboum, st. m.
- hasalgans, st. f.
- hasalhuon, st. n.
- hasalmusihha, f.
- hasal[h]nuz, st. f.
- hasal[h]nuzkerno, sw. m.
- hasaluuurz, st. f.
- hasan, adj.
- hasanâri, st. m.
- hasanen, sw. v.
- gi-hasanen, sw. v.
- gi-hasanita, st. f.
- gi-hasanitî, st. f.
- hasano, adv.
- hasanôn, sw. v.
- gi-hasanôn, sw. v.
- gi-hasanôtî, st. f.
- hasanunga, st. f.
- hase
- haselber(e), mhd. st. n. oder f.
- haselwurze, mhd.
- hasenber(e), mhd. st. n. oder f.
- hasenfuoz, st. m.
- hasenhun
- hasenletihha, sw.?
- hasenôra, sw. n.
- hasensûrampfer, mhd.
- hasensûnrampf(e), sw. m. ?
- hasenwurz, mhd. st. f.
- hasenwurze, mhd.
- haserin
- hasewrz
- hasewurcze
- hase zoze
- hasib
- hasip
- hasilla
- hasin
- hasinost
- hasinota
- haslauch
- haslbant
- haslewort
- hasm
- hasninist
- hasnnunga
- hasnotvz
- hasnozze
- haso, sw. m.
- haso
- haspa
- haspil, st. m.
- hasse
- hasselin
- hassgolt
- hast
- hasta
- hastalohten
- hastoloter
- hasye
- hasz
- hat
- hata
- hatam
- hatilîn, as. adj.
- hatinga
- hatsnowe
- hatouui
- hatt
- hattit
- hatunga
- hau
- hau-
- haua
- hauan(-)
- hauen(-)
- hauandiero
- hauar
- haubit(-)
- hauc
- hauch
- hauch
- hae
| | harmscara st. f., daneben auch harmscar st. f. (?), mhd. Lexer harmschar; as. harmskara, mnd. harmschāre, mnl. harmscare; afries. hermskere; ae. hearmscearu. — Graff VI,529 f. haram-scar-: nom. sg. -a Gl 1,506,21 (M, 2 Hss.). 579,37 (M). 603,14 (M, 3 Hss.). 647,16 (M, 3 Hss., oder dat.? 1 Hs. acc.? s. u.); dat. sg. -o 534,33 (M, 4 Hss.). 604,46 (M). 2,108,9 (M). 169,29 (clm 6277, 9. Jh.). 55 (ebda.). 266,35 (M, dat. fälschlich für lat. -(a)e nom. pl.); acc. sg. -a 1,477,42 (M, 4 Hss.). 534,34 (M; oder nom.?); nom. pl. -a 501,12 (M, 4 Hss.). 536,32 (M, 3 Hss., 1 Hs. h- auf Rasur). 2,266,1 (M, oder acc.?). 34 (M); dat. pl. -ū 266,2 (M); -sca: dass. 1,809,32 (M); -scar-: acc. pl. -a 371,45 (M, 2 Hss.). 516,10 (M, 4 Hss.); harā- (vgl. auch u. haran-): nom. sg. -a 506,21 (M). 579,37 (M, 2 Hss.). 603,15 (M). 647,16 (M; oder dat.? s. u.). 2,188,46 (M, 4 Hss.). 195,7 (M, 4 Hss.); dat. sg. -o 1,819 Anm. 15 (M). 2,108,9 (M, 4 Hss.). 109,1 (M, 3 Hss.). 189,37 (M). 192,5 (M). 266,35 (M, dat. fälschlich für lat. -(a)e nom. pl.). 5,102,23 (nach 2,189,12; M); acc. sg. -a 1,477,42 (M); nom. pl. -a 501,12 (M). 536,33 (M). 2,266,3 (M, korr. zu -, s. u.). 34 (M, 2 Hss.); dat. pl. -un 1/2 (M, 2 Hss., 1 weitere - über -a, s. o.); -sca: dass. 1,809,32 (M, 2 Hss.); -scara: acc. pl. 371,45 (M). 516,11 (M). — harm-scar-: nom. sg. -a Gl 1,534,34/35 (M). 579,38 (M, 2 Hss.). 603,15 (M). 809,33 (M). Np 72,14; dat. sg. -o Gl 2,109,2 (M). 587,42 = Wa 101,37 (Düsseld. F. 1, 9. oder 10. Jh. (?), unter as. Gll., bleibt unsicher, ob als dat. sg. oder gen. (so Wadst.) übers., weniger wahrscheinl. Gallées Deutung als gen. pl. zu harmskar st. n.); acc. sg. -a 509,16. S 309,10 (abair. B.; -sk-). 310,20 (S. Emm. Geb.); nom. pl. -a Gl 1,501,13 (M); -e Npw 118 G, 55; dat. pl. -on 17,39; acc. pl. -a Gl 1,371,46 (M, 2 Hss.). 516,11 (M). — harmi-scar-: nom. sg. -a Gl 1,579,39 (M); dat. sg. -o 2,108,10/ 11 (M). 109,2 (M). haran-scar- (zu -n- statt -m- vgl. Schatz, Ahd. Gr. § 273, Franck, Afrk. Gr.2 § 76,2): nom. sg. -a S 154,52 (-sk-); dat. sg. -o Gl 2,257,43 (M); acc. sg. -a S 85,14 (Ludw.; -sk-); haren-: acc. pl. -a Gl 1,516,12 (M); harin-: nom. sg. -a 2,243,16 (oder harm-, Steinm.). Np 72,14 (Hs. R = S. XXVI,19); dat. oder gen. sg. (?) -o Gl 2,506,44 (Zürich C 164, 11. Jh.; zum Kasus vgl. o. harmscaro Gl 2,587,42). — harn-scara: nom. sg. Gl 1,603,15 (M, 2 Hss.). Nb 287,11 [310,19]; -schar-: acc. sg. -e Gl 3,408,12 (Hd.); dat. pl. -on Np 17,39. — harne-scharon: dat. pl. NpX 17,39 (= S. V,18). In einigen späten M-Hss. (neben Formen mit -a) -scar (wie mhd.): haram-scar: nom. sg. Gl 1,506,22; harm-: acc. (oder nom.) sg. 477,43; acc. pl. 371,46 (2 Hss.). 516,13 (2 Hss.). — haren-scar: acc. pl. Gl 5,7,16; harn-: dass. 1,516,13; -schar: nom. sg. 506,22; [Bd. 4, Sp. 721] acc. pl. 371,47; harni-scar: nom. sg. (? lat. abl. sg.) 534,35; -schar: dass. 35/36, oder alle Belege nom. sg.? Verstümmelt oder verschrieben: haru..sca..: nom. sg. Gl 2,565,15 (Köln LXXXI, 11. Jh., vgl. Wolf, Glossen S. 50 f.); ham-scara: nom. sg. 1,579,39 (M); haran-sch..: nom. sg. 4,143,24 (Sal. c; vgl. Beitr. 73,215, haramch:, Steinm.); ..ran-scara: nom. sg. (?) Add. II,122,26 (Prag A 130, 9. Jh.); pharanscara: acc. pl. Gl 1,516,12 (M); hari-scara: acc. sg. 2,509,17. (zu Strafe u. Heimsuchung geschickte(s)) Plage, Leid, Unglück, Züchtigung; Qual, Drangsal: haramscara [augebit dominus plagas [tuas ... plagas magnas et perseverantes, Deut. 28,59] Gl 1,371,45. haramscara [fugiens a Iudaea] plagam [, quam circa eum fecerat deus propter blasphemiam suam, Tob. 1,21] 477,42. haramscara [amove a me] plagas [tuas, Ps. 38,11] 516,10 (4 Hss. kestiga). 5,7,16. haramscaro (and. Hss. -scara, -scar) contritionem (Hss. contritione, 1 Hs. -cio) [praecedit superbia: et ante ruinam exaltatur spiritus, Prov. 16,18] 1,534,33. haramscara [universus ululabit: his, qui laetantur super muros cocti lateris, loquimini] plagas (Hs. plaga) [suas, Is. 16,7] 603,14. haramscaro [percutiet dominus Aegyptum] plaga [, et sanabit eam, Is. 19,22] 604,46. haramscara [ego (d. i. deus) tollo a te desiderabile oculorum tuorum in] plaga (1 Hs. plagam) [Ez. 24,16] 647,16. haramscaro [nunc foris per flagella tundimur, ut ... postmodum sine disciplinae] percussione [disponamur, Greg., Cura 3,12 p. 50] 2,169,29. in haramscaro [qui igitur] in percussione [positus erumpit ad sonitum murmurationis, ebda. 3,13 p. 52] 55. 189,37. haramscara dananeme (Z. 48) [quatenus quidquid in nobis est superfluum, modo] percussio resecet [ebda. 3,12 p. 50] 188,46. harinscara [quis sana intelligentia de] percussione [sua ingratus existat, ebda. 3,12 p. 51] 243,16. 5,102,23 (haramscaro). haranscaro [deus ... flagellis suis custodiam permiscet, atque] in percussione [sua electis filiis nunc misericorditer iustus est, Greg., Dial. 4,10 p. 385] 2,257,43. haramscara (and. Hss. -un) [ut si deum metuere ... non volumus, vicinum eius iudicium vel] percussionibus (so auch 1 Hs., die and. Hss. percussiones) [attriti timeamus, Greg., Hom. I,1 p. 1436] 266,1 (zu dieser Stelle scheine die Gl. ursprünglich gehört zu haben, nicht zu dem kurz vorher stehenden percussiones, so Steinm.), dazu: haranscara [Randgl. neben vicinum ... attriti (s. o.) ohne Zuordnungszeichen] Add. II,122,26. haram- scara [cum] plagae [mundi crebrescunt, Greg., Hom. I,1 p. 1437] Gl 2,266,34. harinscaro [Aegyptiae] plagae [in modum, Prud., P. Laur. (II) 381] 506,44. 587,42 = Wa 101,37. harumscara [hanc fugit exclusis Aegyptia] plaga [flagellis, Prud., Apoth. 360] 565,15. harnschare calamitatem 3,408,12. haranskara tholota ther êr misselebeta S 85,14. in dero hello da ist ... diu uueuuigliche haranskara 154,52. daz ih in deseru uueralti minero missatatio hriuun enti harmskara hapen muozzi 309,10, ähnl. 310,20. ubelen ouch leid unde lieb keskehent ... tero harnscara tuot zuo fruma . si eruuendet anderro sculde quorum quidem supplicia tum ceteros ab sceleribus deterrent Nb 287,11 [310,19]. ih ... undertuon sie mit harnscharon minen legibus. Salig sint dien so geschiehet NpNpw 17,39 (undertuon sie mir harmscaron minen Npw). ieo sar fruo . daz chit spuotigo cham min harmscara innin uber lang castigatio mea in matutino Np 72,14. naht sint die harmscare disere totlichi Npw 118 G, 55 (Np aerumnae); für einen bildl. lat. Ausdruck: haramscara [quia] sagittae [domini in me (dem klagenden Hiob) sunt, quarum indignatio ebibit spiritum meum, Job 6,4] Gl 1,501,12. haramscara [violenta] sagitta [mea absque ullo peccato, Job 34,6] 506,21. haranschar flagellum 4,143,24; — daraus folgende Haltung: das Sich-Härmen, Zerknirschung: haramscaro [quicunque ergo veraciter poenitudinem [Bd. 4, Sp. 722] gerunt, ... sex annis omni se] contritione [deiiciant, Conc. Nic. XI p. 117] 2,108,9. haramscaro [confitentes iugiter se christianos esse, et luctum rei, quae contigit incessabiliter ostendentes omni] deiectione [, et habitu, et humilitate vitae, Conc. Anc. XXIII p. 119] 109,1. haramscara [quos per poenitentiam abluens] afflictio [fletuum mundat, Greg., Cura 3,30 p. 88] 195,7; — allgem.: Strafe: haramscaro [quid mereatur iniustitia illata, si tanta] percussione [digna est pietas non impensa, Greg., Cura 3,20 p. 65] Gl 2,192,5. harmscara [Iovis, qui ... laqueis minacis implicatus Iuliae luat severam vinctus et] Scanthiniam (1 Hs. dazu am Rande: legem a iudice) [Prud., P. Rom. (X) 204] 509,16 (Glosse: Scantiniam, a Scantinia inventore, quae utique iudicabat adulteros: legem Romanorum ...); — spez.: körperliche Züchtigung, Schläge: haramscara [livor vulneris absterget mala: et] plagae [in secretioribus ventris, Prov. 20,30] Gl 1,536,32. haramscara [servo malevolo] tortura [et compedes, Eccli. 33,28] 579,37. haramscarun [(Paulus ist e. Diener Christi) in laboribus plurimis, in carceribus abundantius, in] plagis [supra modum, 2. Cor. 11,23] 809,32; — nicht zuzuordnen: harāscaro [Randgl. im Liber com. ohne zugehöriges Lat.] Gl 1,819 Anm. 15. Abl. harmscarôn; vgl. AWB harmscarâri.
harmscarâri st. m. harem-scararen: dat. pl. Npw 118 Q, 121. Verleumder: ih teta girihte unde reht: ne sele mih minen haremscararen (Np anafristaren) ... die iouh guot in arc uuentent feci iudicium et iustitiam: non tradas me calumniantibus me.
harmscarôn sw. v., mhd. harmscharen. — Graff VI,530. haram-scar-: 3. sg. -ot Gl 2,135,54 (M). 470,36 (2 Hss.); inf. -un 166,21 (clm 6277, 9. Jh.; zu -un vgl. Schatz, Abair. Gr. § 149 a); gi-: part. prt. -ot 1,505,30/31 (M, 3 Hss.). 2,169,44 (clm 6277, 9. Jh.); -sca: dass. 191,45 (M); -scar-: dat. sg. n. -otemo: 169,34 (clm 6277, 9. Jh.); harā- (neben -am- auch -an- möglich): 3. sg. -ot 135,53 (M, 3 Hss.); gi-: part. prt. -ot 1,505,30 (M, 2 Hss.). 2,188,40 (M, 4 Hss.). 43 (M, 4 Hss.). 189,9 (M, 2 Hss.). 191,46 (M); -sca: dass. 45 (M); -scarotiu: nom. sg. f. (?) 188,57 (M, 2 Hss., lat. abl. f.). — gi-harm-scar-: part. prt. -ot Gl 2,171,53 (clm 6277, 9. Jh.); -at 1,505,33/34 (M, clm 14 689, 11./12. Jh.; zu -at vgl. Baesecke, Ahd. S. 233). ge-harin-scarot: part. prt. Np 72,5 (Hs. R = S. XXVI,18, Piper-Ausg. ändert in -harm-); ge-harnschart: part. prt. Gl 1,505,34 (M, clm 22 201, 12. Jh.). Verstümmelt: gi-harā-sca..: für part. prt. (s. o. die and. Hss.) Gl 2,188,58 (M); als Verschreibung wohl hierher: ge-har-scart: part. prt. 3,384,55 (Jd, s. u.). peinigen, quälen, mit einer Strafe (oft: Krankheit) schlagen: giharamscarot uvirđ [nocte os meum] perforatur [doloribus, Job 30,17] Gl 1,505,30. haram- scarot [quo iratus deus animas] percutit [Decr. Symm. VI p. 263] 2,135,53. haramscarun [cum subditorum mentem plus quam debuit] percussisse [considerat, Greg., Cura 2,10 p. 32] 166,21. uonna giharamscarotemo [ut animus (des Kranken) ...] ex percussa [quam sustinet carne memoretur, ders., ebda. 3,12 p. 50] 169,34. giharamscarotiu percussa [ebda.] 188, 57. giharamscarot uuirdit [quia cum exterius] percutimur [, ad peccatorum nostrorum memoriam taciti afflictique revocamur, ebda. 3,12 p. 51] 169,44. 189,9. giharmscarot [dum plus quam necesse est per abstinentiam caro] atteritur [ebda. 3,19 p. 62] 171,53. 191,45. giharamscarot (2 Hss. uvirdit) [cum molestiis caro] atteritur [ebda. 3,12 p. 50] 188,40. giharamscarot (2 Hss. uuerden) [lapides extra tunsi sunt ... nunc foris per flagella] tundimur [ebda.] 43. triphit ł haramscarot [rara reos iusta] percellit [paena securi, [Bd. 4, Sp. 723] Prud., Symm. II,181] 470,36. vnde sament in neuuerdent sie geharinscarot et cum hominibus non flagellabuntur Np 72,5; vielleicht über die Vorstellung: ‘von Krankheit geplagt’, verkrüppelt: contractus etiam quando ... est adiectiuum ... significat smal aut enge. Quando autem absolute profertur contractus dicitur geharscart siue gecrpelt Gl 3,384,55 (vgl. contractus cruppel 3,357,25).
gi-harmscarôn sw. v. — Graff VI,530. gi-haram-scar-: 3. sg. -ot Gl 1,580,6 (M, 2 Hss.); 2. pl. -ot 503,62 (M); -harā-: 3. sg. -ot 580,5 (M, 2 Hss.); 2. pl. -ot 503,61 (M, 4 Hss.); -harm-: dass. -ot 63 (M); -harni-: 3. sg. -it 580,7 (M, 2 Hss., 12. 13. Jh.); -harn-schart: 3. sg. 7/8 (M, clm 22 201, 12. Jh.). Verschrieben: gi-rā-scarot: 3. sg. Gl 1,580,5/6 (M). quälen, hart mitnehmen, zerschlagen: giharamscarot [usquequo affligitis animam meam, et] atteritis (1 Hs. atteritur) [me sermonibus? Job 19,2] Gl 1,503,61 (6 Hss., 1 Hs. firknussen); in einem Bilde: giharamscarot [ut] contribulet (Gott als Vergeltung) dorsum ipsorum, Eccli. 35,22] 580,5.
harmsota, -tun Gl 1,399,21. 646,28 s. AWB hermisôn.
harn st. m., mhd. nhd. harn; mnl. harn. — Graff IV, 1035. harn: nom. sg. Gl 1,454,47 (M, 4 Hss.). 2,16,26 (Zürich C 59, 9. Jh., über älteres har geschrieben, s. u.). 3,75,48 (SH A, 5 Hss.). 178,79 (SH B). 263,28 (SH a 2, 2 Hss.). 310,39 (SH d). 347,51 (SH g, 3 Hss.). 363,48 (Jd). 392,43 (Hildeg., 2 Hss.). 502,22. 510,28. 4,76,4 (Sal. a 1, 2 Hss.). 110,42 (Sal. a 1, 2 Hss.). 218,18. 5,37,27 (SH b). Hbr. I,136,278 (SH A); acc. sg. Gl 1,609,43 (M; oder nom.? s. u.) 2,733,12. — harin: nom. sg. Gl 3,291,51 (SH b). harm (zu -m vgl. Schm. 1,1162 s. v. harm): nom. sg. Gl 3,75,49 (SH A). Verschrieben: harri: nom. sg. Gl 4,166,4 (Sal. c); bart: dass. 358,10 (clm 5125, 13./14. Jh.); verschr. ist wohl auch: har: Gl 2,16 Anm. 8 (Zürich C 59, 9. Jh., ausgewischt, darüber harn „von ziemlich junger hand“, Steinm., vgl. dazu auch Mettke, Aldhelmgll. S. 9; s. o.). Harn, Urin: harn [ut comedant stercora sua, et bibant] urinam (Hs. urina) [suam vobiscum, 4. Reg. 18,27] Gl 1,454,47. harn [ut ... bibant] urinam (von 2. Hand neben urina seich, beide Gll. am Rande, Steinm.) [Is. 36,12] 609,43. locia i. urina harn [zu: lotia tunc lictor crudelis spargere iussit, sacros umectans artus foetore putenti, Aldh., De virg. 1199] 2,16,26. harn [cum exisset ad] urinam [Vitae patr. 591b, 46] 733,12. harn urina 3,75,48. 263,28. 291,51. 347,51. 363,48. 510,28. 4,110,42. 166,4. 218,18. Hbr. I,136,278. locium vel urina Gl 3,178,79. urina. lotium 310,39. 5,37,27. lotium 3,502,22. 4,76,4. 358,10. fluanz locium 3,392,43.
hârnezzi st. n., nhd. DWB haarnetz. har-nezze: nom. sg. Hbr. I,330,222 (SH A). Haarnetz, auch als Schmuck: reticulum est, quod colligit comas, dictum quod retinet crines [Hbr. I,330,221].
harniscar, -schar, harnscara, -schare s. AWB harmscara.
haro st. m., mhd. har, nhd. haar; afries. her; an. hörr. — Graff IV,987. har-: nom. sg. -o Gl 1,321,35 (Sg 295, 9. Jh.). 3, 623,35; -u 1,283,11 (Jb-Rd); -e 3,664,25; -] 358,20 (Wien 901, 13. Jh.). 4,74,49 (Sal. a 1, clm 17 403, 13. Jh.); dat. sg. -ue 1,336,26 (Rb); acc. sg. -o 335,28 (Rb). Flachs, Flachsfaden: haru linum [ergo, et [Bd. 4, Sp. 724] hordeum laesum est, Ex. 9,31] Gl 1,283,11. 321,35. inti haro giu palkili habentan et linum iam folliculos germinaret (Hs. habentem) [Ex. 9,31] 335,28. fona harue kispunnan [tabernaculum vero ita facies: Decem cortinas] de bysso retorta (Hs. -o) [Ex. 26,1] 336,26. har linum 3,358,20. 623,35. 664,25. har liciae 4,74, 49 (4 Hss. harluf, -lofa). Vgl. harluf.
haro Gl 3,624,63 s. AWB hâra.
-haro vgl. AWB foraharo. |
| |